Luieruitslag: alles wat je moet weten over het voorkomen en behandelen van luieruitslag

Vroeg of laat krijgen alle jonge kinderen mee te maken: luieruitslag. Luieruitslag, ook wel rode billen genoemd, kenmerkt zich door de rode huid op de billen en de binnenkant van de bovenbenen. Soms zie je buitjes en soms bloedt het zelfs. Omdat mijn kind af en aan luieruitslag had, ben ik niet alleen expert geworden in het ruiken van volle luiers, maar ook in welke zalfjes werken, wanneer je naar de dokter moet en wat je écht moet weten over luieruitslag. De volgende 10 dingen moet je echt weten als jouw baby of peuter luieruitslag heeft!

Hoe herken je luieruitslag?

Luieruitslag herken je doordat de billen van je baby roder zijn dan normaal, soms kunnen er blaasjes ontstaan of kan het zelfs gaan bloeden. De rode uitslag kan uitslaan naar de binnenkant van de dijen. Op het moment dat je kindje veel huilt als hij of zij verschoond moet worden, zich verstopt als je aankondigt dat er een luier verschoond moet worden, of jou vertelt dat het verschonen pijn doet, heb je waarschijnlijk te maken met luieruitslag. Het is gelukkig onschuldig, maar het doet behoorlijk zeer bij je kleintje. Als je kind er last van heeft, verschoon dan vaker de luier en smeer zalf ter verlichting.

Wat zijn de oorzaken van luieruitslag?

Er zijn verschillende mogelijke oorzaken waarom jouw kleintje luieruitslag heeft. Helaas hebben sommige kinderen een gevoeligere huid dan anderen. En zelfs dan weet je niet waarom jouw kind er mogelijk meer last van heeft dan een ander kind. Het kan zijn dat hij gevoelig is voor bepaalde etenswaren, wellicht verschoon je hem niet vaak genoeg, of is hij nou eenmaal gevoelig. Luieruitslag gaat vanzelf over zodra je kind zindelijk is. Is je kindje hier aan toe? Dan kun je nu toch wel beginnen aan zindelijkheidstraining! Tot die tijd: goed smeren, luchten en poetsen.

Oorzaak 1 van luieruitslag: Te laat de luier verschonen

Als je niet op tijd de luier verschoont, heeft dit mogelijk luieruitslag tot gevolg. Ontlasting kan de huid flink irriteren. Als je kindje dus te lang een vieze luier aan heeft, gaat het broeien en schuren, met mogelijke luieruitslag tot gevolg. Als je nog in de babyfase zit, ben je gewend om sowieso elke drie uur de luier te verschonen. Maar als een kindje ouder wordt en nachten begint door te slapen, kan het zijn dat hij soms al een tijdje rondloopt – of slaapt – met natte billen. Uiteindelijk kan je peuter door de pijn aan de billen, gaan liegen of hij wel of niet geplast of gepoept heeft.
Word niet boos als je kindje liegt over dat hij gepoept heeft. Blijf lief en begripvol en vraag of je eventjes mag kijken voor de zekerheid, ook al verraadt de groene stankwolk die je peuter achtervolgt, hem.

Oorzaak 2 van luieruitslag: Bacteriële of schimmelinfectie

Luieruitslag op zich is onschuldig, maar als de luieruitslag aanhoudt, kan er ook sprake zijn van een bacterie of schimmelinfectie. Als de luieruitslag na een paar dagen niet zichtbaar minder wordt met Sudocrem of zinkzalf, ga dan langs de dokter. Er kan dan sprake zijn van een infectie, die alleen te behandelen is met een hormoonzalf, zoals hydrocortison. Mocht je kindje hier in het verleden last van hebben gehad, wees dan extra alert op de eerste tekenen van luieruitslag.

Oorzaak 3 van luieruitslag: Voeding

Experimenteren met nieuwe voeding – het is de hel voor veel nieuwe ouders. Je kind lijkt zo te genieten van zijn groentemix: een beetje in je mond, een beetje op de grond, een beetje op de tafel, een beetje veel op mama’s hoofd, nog een beetje meer op papa’s broek en de rest tegen het plafond. Je kind krijgt zo weinig binnen, dat je je waarschijnlijk afvraagt waarom nieuwe voeding toch de oorzaak kan zijn van luieruitslag. Je vraagt je misschien zelfs af of je kind geen luieruitslag krijgt omdat hij zijn eten gewoon alvast meteen in zijn luier deponeert. Omdat je kind nieuwe stoffen binnenkrijgt, verandert ook de samenstelling van de ontlasting. Dit heeft als gevolg dat de ontlasting anders kan werken op de huid. Als je kind dan al een gevoelige huid heeft, zul je zien dat er veel sneller luieruitslag ontwikkeld wordt.

Oorzaak 4 van luieruitslag: Gevoelige huid

Onze peuter krijgt al huiduitslag als hij iets van eten op zijn gezicht krijgt. Hij heeft veel last van eczeem en een droge huid. We zijn dus regelmatig bij de dokter geweest voor diverse zalfjes. Een gevoelige huid is helaas wel één van de oorzaken van luieruitslag. Wat je er tegen kan doen? Verschoon vaker de luier van je kindje en smeer meteen Sudocrem of een andere vochtonttrekkende zalf. Bij de eerste tekenen van rode billen moet je direct beginnen met smeren. Wij smeerden zelf altijd na het verschonen van een poepluier.

Oorzaak 5 van luieruitslag: Tandjes

‘Oh, hij krijgt vást tandjes!’ Dat is wat wij veel te horen kreeg toen onze zoon weer eens vuurrode billen had en krijste als we hem wilden verschonen.
Veel mensen denken dat luieruitslag een teken is van tandjes. Dat het doorkomen van tandjes een oorzaak is van luieruitslag, is niet wetenschappelijk bewezen. Toch heb je aan wetenschappelijke bewijzen helemaal niets als je zelf het verband wel kan leggen. Als je kind veel kwijlt, het liefst op alles bijt en Dentinox zuipt als een doorgedraaide moeder die haar favoriete wijn in de kast heeft gevonden tijdens een driftbui van haar peuter, dan heb je geen wetenschappelijk onderzoek nodig om te concluderen dat tandjes mogelijk de oorzaak zijn van luieruitslag bij jouw kleintje.
Mocht de luieruitslag telkens terugkomen, dan kun je uiteindelijk ook de conclusie trekken dat er misschien toch iets anders aan de hand is. De kans is vrij klein dat je kind namelijk opeens 300 tanden in zijn mond heeft, tenzij hij een haai is.

Hoe voorkom je luieruitslag?

Als je kleintje vaak luieruitslag heeft, wil je het liever voor zijn. Omdat luieruitslag nou eenmaal pijn doet, is voorkomen beter dan genezen.

Luieruitslag voorkomen doe je door de volgende dingen in acht te nemen:

1. Verwissel regelmatig de luier, zodat bacteriën geen of weinig kans hebben.
2. Maak de billen goed schoon en droog.
3. Vermijd onnozige zalfjes. Preventief smeren is echt niet nodig. Zorg dat de billen vooral droog zijn en blijven.

Doet luieruitslag pijn?

Merk je dat het verschonen moeilijker gaat? Dat je kindje veel huilt bij het verschonen en het liefste helemaal niet verschoond wil worden? Dat komt omdat luieruitslag echt veel pijn doet. De enige oplossing? Maak van het verschonen een feestje. Zo kun je verschonen onder de douche of in het bad. Water is namelijk een stuk vriendelijk voor de huis dan billendoekjes. Je kan ook een nat washandje gebruiken.

Soms kunnen door de luieruitslag de billen van je kindje gaan bloeden. Hoewel dit even schrikken is, is dit een logisch gevolg van de huidirritatie. Het is dan belangrijk dat je de billen niet schoonmaakt met een billendoekje, maar dat je deze schoonmaakt met water en een zachte doek, bijvoorbeeld een hydrofiel washandje. Je kan overigens ook een bad vullen. Vergelijk het met wanneer je zelf diarree hebt. Ja, het is wat onsmakelijk, maar je zult vast het branderige gevoel wel herkennen als je continu schoonmaakt met toiletpapier. Water is dan veel aangenamer.

Breid ook je amusementenprogramma uit. Zo zing ik een variatie van allerlei liedjes en laat ik gaten vallen in de tekst, zodat De Kleinste druk is met woorden invullen. Ik moet nog wel even oefenen op mijn grappen en mopjes, want lachen doet ie niet echt. Maar dat kan misschien ook komen omdat humor volgens de peuter betekent dat je je verstopt achter je vingers. Overigens raad ik het je af om je kind te laten helpen bij het zalf smeren. Voor je het weet zit er Sudocrem op de muren, in het haar en onder jouw oksels, maar niet op de plek waar het moet

Hoe behandel ik luieruitslag?

Welke zalf moet ik gebruiken bij luieruitslag?

Er zijn genoeg huis-tuin en keukenmiddeltjes om luieruitslag te behandelen. De bekendste is toch wel maizena. Dit is een goedkoop alternatief om de billen te drogen. Je hebt namelijk zalf of poeder nodig dat vocht opneemt. Mocht je je wat schamen om met maizena in de luiertas rond te lopen, stop het dan gewoon in een mooi potje. Kun je ook nog eens doen alsof je zo’n hipstermoeder bent die alles op orde heeft.

Mocht je liever niet met bindmiddel voor jus in je tas rondlopen, dan kun je zinkzalf, Sudocrem of talkpoeder gebruiken. Smeer de billen royaal in tijdens het verschonen. Je hoeft het niet preventief te gebruiken, maar zodra je luieruitslag ziet opkomen, kun je er direct korte metten mee maken. Met beleid, natuurlijk. Zachtjes smeren! Zelf ben ik fan van Sudocrem, maar dit kan wel echt een bende geven soms. Talkpoeder is wat makkelijker te gebruiken, maar het kan er wel gauw uitzien alsof je op de commode van je baby bezig bent met coke snuiven. Het ruikt gelukkig wel lekker.
Mocht je kindje op het kinderdagverblijf zitten, vraag dan wat ze daar voor zalf gebruiken. Ik smeer liever hetzelfde thuis als op de peuterspeelzaal.
Pas op met zalf als vaseline, dit is juist om de boel vet en vochtig te houden. De billen moeten droog worden en daar helpt vaseline niet bij!

Is luieruitslag onschuldig?

Luieruitslag is niet besmettelijk en over het algemeen vrij onschuldig. Als je kind er langer dan een paar dagen last van heeft, zonder dat het minder wordt, kan er sprake zijn van een schimmelinfectie. Dan pas hoef je naar de dokter. Houd de billen vooral goed schoon en smeer op het moment dat je luieruitslag ziet opkomen. Leg je kindje ook uit dat je snapt dat het pijn doet, maar dat je heel voorzichtig zal doen. Alleen zo zorg je ervoor dat hij uiteindelijk niet bang wordt om verschoond te worden. Mocht hij toch bang zijn, dan zal je een show moeten gaan opvoeren. Leer maar alvast het hele Juf Roos repertoire, alle dansjes en liedjes van de peuterspeelzaal en de klassiekers van Annie M.G. Schmidt uit je hoofd. En dan zul je alsnog zien dat je kind liever heeft dat je een liedje zingt over iets waar je echt niets van weet.

Wanneer moet ik naar de dokter als mijn baby luieruitslag heeft?

Normaal gezien hoef je niet langs de dokter als je kleintje luieruitslag heeft, maar soms kan het zijn dat er een schimmelinfectie bij zit. Wanneer moet je wel langs de huisarts met luieruitslag? Luieruitslag is niet in één nacht weg. Afhankelijk van de ernst van de uitslag, kan het een paar dagen duren. Wees consistent in de hygiëne van je kindje en blijf smeren zolang de huid nog rood is. Je moet wel binnen enkele dagen verschil zien, als de luieruitslag niet minder wordt, is het verstandig om langs de dokter te gaan. Je ziet zelf het verschil vaak niet tussen luieruitslag of een schimmelinfectie. Dus: ga langs de huisarts als je kindje meer dan een week luieruitslag heeft en het niet minder lijkt te worden. De dokter kan dan een zalf voorschrijven met daarin hydrocortison. Dit zorgt ervoor dat de luieruitslag binnen een paar dagen verdwijnt.

Wanneer gaat luieruitslag weer over?

Luiers zijn fantastische dingen: ze vangen ontlasting op en kunnen dit voor uren aaneen. En tegelijkertijd is dit ook het probleem. Omdat luiers tegenwoordig babybillen nog beter afsluiten dan cellofaan ooit zou kunnen, begint het te broeien in de luier. Het gevolg hiervan is dat de ontlasting in de luier gaat irriteren. Het wordt warm en het gaat broeien in de luier, met luieruitslag als uiteindelijke gevolg. Dat houdt in dat je Pampers op hun blauwe ogen gelooft dat hun luiers tot wel 12 uur vocht vasthouden, maar dat je het dus niet probeert. Arme billen.

Als kinderen zindelijk worden, hebben ze doorgaans geen last meer van luieruitslag. Omdat ze regelmatig naar de wc gaan en droge billen houden, krijgt de irritatie geen kans meer. Mocht je baby nog niet toe zijn aan een vervroegde zindelijkheidstraining, dan is het handig om de luier af en toe uit te trekken. Je moet er misschien niet aan denken dat je zoontje van een paar maanden oud bloot in de box ligt en te allen tijde zijn sproeier aan kan zetten. Toch is het beste medicijn tegen luieruitslag, de boel eens flink te laten luchten. Dus kind zonder luier in de box, of in bed, of op de grond. Maar het is dan denk ik niet zo verstandig om je huis in te pakken met plastic om ongelukjes tegen te gaan.

Afbeeldingen: DepositPhotos